جای خالی جامعه شناسی ورزش

برنامه این هفته نود قدم بلندی برای بررسی علمی یکی از مباحث تکراری روزهای اخیر ورزش ایران بود. فردوسی پور این بار در برنامه اش از دو استاد دانشگاه برای تحلیل آنچه ناهنجاری نامیده می شود، دعوت کرد. این اقدام مجری و تهیه کننده برنامه که تا کنون معمولا علاقه خاصی به نمایش و بزرگ نمایی یک سری مسائل حاشیه ای فوتبال داشته است، بسیار ارزشمند است و امیدوارم که ادامه پیدا کند.

نکته بارز برنامه، ضعف جامعه علمی ما در حوزه جامعه شناسی ورزش استو همان طور که دیدیم برای بررسی وقایع اخیر فوتبال ما از یکی از استادانی استفاده شده بود که به وضوح در این حوزه مطالعه نداشته است و می توان او را در زمره علاقه مندان طبقه بندی کرد. با این وجود اشاره های خوبی در همین برنامه شد که جای تقدیر دارد.

اولین بحثی که به نظرم بسیار جای تأکید دارد این که فوتبال ما از جامعه ما جدا نیست. اگر دقت کنیم یکی از مسائل اصلی در حوزه مدیریت کشور ناکارآمدی مدیران و کوتاهی دوره مدیریت بوده است. همین مشکل در فوتبال ما دیده می شود. آخرین پدیده مدیران غیرتخصصی رویانیان است که کافی است تا به مصاحبه هایش گوش کنید تا چند روزی شاد باشید. آخرین شاهکارش این است که به راحتی می گوید "ما پرینت تلفن های آنها را داریم:. مدیر باشگاه دارد به عملی غیرقانونی اشاره می کند و اصلا متوجه نیست. گرفتن پرینت تنها با مجوز امکان دارد و مصداق ورود به حوزه شخصی آدم هاست. وی دارد با افتخار از عمل غیرقانونی خود صحبت می کند. یادم می آید رویانیان در فصل گذشته در موردی می گفت که ما از کمیته انضباطی می خواهیم که تنبیه خاطی را به خود ما بسپارد و به عنوان مدیر باشگاه من خودم بازکین را جریمه می کنم. مثال این است که یکی برود همسایه اش را بکشد، بعدش پدر قاتل بگوید من خودم او را تنبیه می کنم، نیازی به قانون و پلیس نیست. به هر حال؛ خلاصه این که ورزش ما آینه جامعه ما با مشکلاتش است و نمی توان آنها را از هم جدا کرد.

آنچه در گفتگوی برنامه نود جا افتاد، و انتظار می رفت وقتی کسی به عنوان استاد دانشگاه می آید صحبت می کند به آن توجه کند، بحث علم است. علم مبتنی بر تحقیق است و نمی توان به راحتی نشست و اظهار نظر کرد. ما اگر رفتار تماشاگران را ناهنجار می دانیم و ناپسند می شماریم، باید این مفاهیم را توضیح دهیم و سپس تحقیق کنیم. مثلا در مورد سنگ اندازی تماشاگران استقلال و پرسپولیس اظهار نظرهای زیادی دیدیم. در برنامه نود انواع دلایل برای سنگ اندازی مطرح شد و از طرف دیگر راهکارهای بامزه ای مطرح شد؛ اما مهم ترین سوال که باید به آن پاسخ داده شود این است که چرا تماشاگران سنگ پرتاب می کنند. در اصل، کار علمی از پرسش آغاز می شود و سپس با توجه به روش های علمی پاسخی برای آن پرسش می یابیم و در نهایت ارائه راهکار پس از این تحقیق است. بنابراین تأکید می کنم که هر عالمی باید به دنبال فاکت های علمی باشد.

در پایان باید اشاره کنم که خوشبختانه انجمن جامعه شناسی ایران بخش جامعه شناسی ورزش دارد و در این حوزه مطالعاتی انجام می شود که امیدوارم در آینده بیشتر شود